9 ciekawych faktów na temat życia w epoce kamiennej, o których nie opowiada się na lekcjach historii
Do tej pory byliśmy przekonani, że w epoce kamiennej ludzie żyli w jaskiniach, chodzili z bronią i zachowywali się jak zwierzęta. Współczesne badania udowodniły, że zdanie to jest mylące. Uwierz, że nowe odkrycia rzucają cień na informacje, opowiadaną nam na lekcjach historii.
1. Starożytny język pisemny
Badania jaskiń w Hiszpanii i Francji opierały się na obejrzeniu rzeźb skalnych. Historycy już dawno odkryli symbole epoki kamienia łupanego, ale wcześniej one nie zostały poddane szczegółowej analizie. Na ścianach jaskiń między rysunkami bizonów, koni i innych zwierząt zostały znalezione małe symbole abstrakcyjne.
Była wysunięta hipoteza, że jest to najstarszy pisemny język na świecie. Na ścianach około dwustu jaskiń powtarza 26 znaków i jeśli są one przeznaczone do przekazania jakiejś informacji, to można uznać, że pismo wynaleziono już w tamtych czasach. Jeszcze jeden ciekawy fakt: wiele symboli znalezionych we francuskich jaskiniach powtarzają się w starożytnej afrykańskiej sztuce.
2. Okrutne i bezsensowne wojny
Ludzie toczyli ze sobą wojny od czasów starożytnych, a potwierdzeniem tego jest historyczny pomnik pod tytułem "Masakra w Nataruce". W 2012 roku w Nataruce na północy Kenii znaleziono kości wystające z ziemi. Analiza szkieletów pokazała, że ludzie zostali zamordowani. Jeden ze szkieletów należał do kobiety w ciąży, która została związana i wrzucona do łaguny. Znaleziono szczątki jeszcze 27 innych osób, wśród których było sześcioro dzieci i kilka kobiet. Miały złamane kości, a w nich znajdowały się kawałki różnej broni.
Naukowcy zaproponowali wersję, dlaczego doszło do tak okrutnego zniszczenia osady. Uważa się, że to był zwykły konflikt o zasoby naturalne, ponieważ w tym czasie teren ten był żyzny, obok płynęła rzeka, ogólnie rzecz biorąc, tam było wszystko, co potrzebne do dobrego życia. Na dzień dzisiejszy "Masakra w Nataruce" uważana jest za najstarszy zabytek wojny.
3. Rozprzestrzenianie się zarazy
Nowoczesne badania starożytnych szkieletów, które odbyły się w 2017 roku, wykazały, że dżuma pojawiła się w Europie jeszcze w czasach epoki kamienia łupanego. Choroba rozprzestrzeniała się na rozległe terytoria. Badania pozwoliły stwierdzić, że, najprawdopodobniej, bakteria została przywieziona ze wschodu (współczesne terytorium Rosji i Ukrainy).
Trudno ustalić, jak śmiertelna była pałeczka dżumy w tym czasie, ale można przypuszczać, osadnicy ze stepów opuścili swoje domy z powodu tej strasznej epidemii.
4. Dzbany wina
W 2016 i 2017 roku archeolodzy na terenie dzisiejszej Gruzji znaleźli odłamki, datujące się na koniec epoki kamiennej. Fragmenty były częścią glinianych dzbanów, na których po analizie wykryto kwas winowy. Pozwala to uznać, że w naczyniach kiedyś było wino. Naukowcy twierdzą, że w dzbanach sok winogronowy fermentował w sposób naturalny w ciepłym klimacie Gruzji. Do określenia barwy napoju był analizowany kolor znalezionych odłamków. Żółty nalot świadczył o tym, że w dawnych czasach ludzie produkowali wino białe.
5. Eksperymentalna muzyka
Historia opowiada, że narzędzia w epoce kamiennej były doskonalone wraz z językiem, ale współczesne badania obaliły tę informację. W 2017 r. naukowcy przeprowadzili eksperyment: ochotnikom pokazano, jak wykonać proste narzędzia z kory i kamyków, a także ręczne topory.
Ludzie byli podzieleni na dwie grupy: jedna część oglądała wideo z dźwiękiem, a druga bez niego. Wtedy ludzie poszli spać, a ich aktywność mózgu była poddana analizie w czasie rzeczywistym. W rezultacie stwierdzono, że zmiany w wiedzy w żaden sposób nie są związane z językiem. Obie grupy z powodzeniem stworzyły narzędzia kamienne z okresu Acheulean. Naukowcy doszli do wniosku, że muzyka pojawiła się równocześnie z ludzkim intelektem.
6. Szeroki wachlarz narzędzi
Podczas prowadzenia wykopalisk w 2017 roku w Izraelu znaleziono ogromną ilość narzędzi kamiennych, które zostały doskonale zachowane. Zostały stworzone około 0,5 miliona lat temu i były w stanie wiele powiedzieć o ludziach z tamtych czasów.
Na przykład murarze odłupywali bryły kamienne, uzyskując ostrza toporów w kształcie gruszki. Naukowcy uważają, że były używane do zabijania zwierząt i kopania żywności. To prymitywne obozowisko znajdowało się w idealnym miejscu, gdzie była rzeka, obfita roślinność i mnóstwo jedzenia.
7. Wygodne noclegi
W szkołach na lekcjach historii nadal opowiada się o tym, że ludzie w epoce kamiennej żyli wyłącznie w jaskiniach, ale wykopaliska wykazały coś wręcz przeciwnego. W Norwegii zbadano 150 obozowisk z epoki kamiennej, na których znajdowały się gliniane domy. Obręcze wykonane z kamienia wykazały, że w dawnych czasach ludzie mieszkali w namiotach wykonanych ze skór zwierzęcych, spiętych obręczami.
W epoce mezolitu, gdy ustąpiła epoka lodowcowa, ludzie zaczęli budować domy i mieszkać w ziemiankach. Niektóre budynki były bardzo duże i dochodziły do 40 m2, a to oznaczało, że w nich jednocześnie mieszkało kilka rodzin. Istnieją dowody, że ludzie starali się zachować budynki, które zostały opuszczone przez poprzedniego właściciela.
8. Starożytna stomatologia
Strach przed dentystami pozostał jeszcze z czasów starożytnych, bo okazało się, że ludzie leczyli zęby jeszcze około 13 tys. lat temu. Dowody zostały znalezione w górach północnej Toskanii. Podczas wykopalisk znaleziono zęby ze śladami zabiegu stomatologicznego – wypełnione plombą ubytki w zębach. Na szkliwie pozostały ślady specjalnego ostrego narzędzia, które było wykonane z kamienia.
Co do plomb, to zostały wykonane z bitumu zmieszanego z roślinnymi włóknami i włosami. Dlaczego dodawano ostatnich dwóch składników naukowcy na razie nie ustalili.
9. Świadomość chowu wsobnego
Zacznijmy od pojęcia, pod którym rozumiemy formę homogamii, czyli krzyżowanie blisko spokrewnionych form w obrębie jednej populacji organizmów. Naukowcom dopiero w 2017 roku udało się wykryć wczesne oznaki świadomości chowu wsobnego, czyli tego, że nie można mieć stosunków seksualnych z bliskimi krewnymi.
W Sunghirze podczas wykopalisk znaleziono cztery szkielety osób, które zmarły 34 tys. lat temu. Przeprowadzona analiza genetyczna wykazała, że nie mają mutacji kodu genetycznego, a to znaczy, że ludzie już wtedy świadomie podchodzili do wyboru towarzysza życia, ponieważ rozumieli, że potomstwo z bliskimi krewnymi ma negatywne skutki.
Gdyby starożytni ludzie do stosunków seksualnych wybierali ludzi na chybił trafił, byłyby widoczne genetyczne konsekwencje. Szukali sobie partnerów w innych plemionach, co pozwala przypuszczać, że małżeństwu towarzyszyły pewne ceremonie, i były to najstarsze ludzkie małżeństwa.