Fidget spinner: jakie niebezpieczeństwo kryje w sobie modna zabawka?

Tej kultowej zabawce udało się zdobyć uwagę nie tylko uwielbiających nowości dzieci. Dorośli ludzie też chętnie kupują obracające się sztuki, ponoć zdejmujące stres, i wymyślają różne sztuczki z ich pomocą. W tym samym czasie lekarze biją na alarm – oni uważają, że fidget spinner może spowodować nieodwracalne szkody dla zdrowia!

Nazwa fidget spinnera w tłumaczeniu na język polski oznacza "wiercący się krążek". Wymyśliła ją mieszkanka USA Catherine Hettiger, której córka cierpiała na rzadką formą zmęczenia mięśniowego. Aby złagodzić cierpienia dziewczynki, matka stworzyła mini trenarzer, pracujący na zasadzie żyroskopu. Katherine słusznie pomyślala, że dzieci ciągle coś kręcą w rękach, i to właśnie takiej zabawki potrzebuje jej córka. Zasada działania fidget spinnera jest prosta: trzymając dwoma palcami rdzeń zabawki z łożyskiem, trzeba rozkręcić jego zewnętrzną część. Spinner może obracać się niemniej niż dwie minuty. Zabawka stworzona przez Katherine, pomogła jej córce radzić sobie z objawami choroby. Koleżanki dziewczynki zobaczyły u niej niezwykłą zabawkę zręcznościową i chciały sobie też taką samą. Tak fidget spinner zaczął podbijać Amerykę, a później wieść o nowej zabawce poleciała do Europy. Dzisiaj 17 z 20 zabawek sprzedawanych na aukcjach Amazon i Ebay – to wszelkiego rodzaju odmiany fidget spinnerów.

Sukces fidget spinnerów był zaskoczeniem nie tylko dla samej Catherine: światowej sławy producentom zabawek wydawało się, że współczesne dzieci są ciekawe high-tech innowacji. Być może właśnie w tym tkwi sekret popularności fidget spinnera: to proste urządzenie nie wymaga znacznych nakładów energii umysłowej. Początek ogłuszającej popularności zabawki dali dziennikarze "Forbes": w wywiadzie z nimi maklerze Wall Street Journal poinformowali, że uważają sposobem na osiągnięcie sukcesu obecność w biurze fidget spinnera.

Psychologowie nie potrafili rozpoznać objawów zbliżającej się "fidget spinnerowej gorączki" i poparli wykorzystywanie zabawki. W najlepszych kolorowych czasopismach USA i Europy jednocześnie pojawiły się artykuły o jej wpływie na organizm człowieka. Wymieniano wyłącznie pozytywne cechy: wybawienie z ataków paniki i poczucia lęku, poprawa koncentracji i rozwój umiejętności motorycznych rąk. Fidget spinner oficjalnie uznali za środek zwalczający złe nawyki, na przykład, palenie, obgryzanie paznokci lub strzelanie palcami. Zaczęto polecać je dzieciom z ADHD i problemami percepcji jako sposób na przejęcie kontroli nad emocjami. W internecie pojawiły się nawet entuzjastyczne opinie o tym, że za pomocą fidget spinnerów niektórzy ludzie pokonali strach przed lataniem.

Wkrótce lekarze musieli pożałować pochwalnych opinii na adres fidget spinnerów. Uczniowie i dorośli ludzie przestali zajmować się pracą i nauką, ale cały wolny czas spędzali z wirującą zabawką. Z rozwijającego gadżetu ona zmieniła się w "zabójcę czasu", który można było wykorzystać z korzyścią – na przykład uprawiając sport lub sporządzając raport roczny.

Nauczyciele w szkołach USA zauważyli, że uczniowie agresywnie reagują na próbę odebrania fidget spinnera przynajmniej na czas lekcji. Niektórzy z nich napadali na nauczycieli, grozili im śmiercią i biciem – tak objawia się uzależnienie od zabawki. Nauczyciele domagają się zakazu na poziomie legislacyjnym użycia spinnerów w szkole: już w 40% stanach każdemu, kto przyniósł ją ze sobą na lekcje, grozi natychmiastowe wyrzucenie ze szkoły.

Ale konflikty z nauczycielami i nieposłuszeństwo na lekcjach można uznać za najmniejsze konsekwencje korzystania z zabawki. Ponieważ głównymi jej użytkownikami są jednak dzieci, dla nich sama zawartość fidget spinnera niesie ze sobą ryzyko: małe elementy mogą dostać się do dróg oddechowych lub do jamy nosowo-gardłowej, a sama zabawka łatwo wyślizguje się z palców i uszkadza skórę lub błony śluzowe oczy ostrymi krawędziami. Ludzki mózg jest zaprojektowany w taki sposób, że nie jest w stanie stale koncentrować się na jednym temacie: prędzej czy później koncentracja spadnie – i wtedy fidget spinner zamienia się w niebezpieczną broń.

Sztuczki ze fidget spinnerem nie zawsze kończą się lekkimi obrażeniami. Mogą one stać się przyczyną poważnych problemów ze zdrowiem, których pozbycie się nie będzie łatwe. Kelly Joek z Teksasu kilka tygodni temu powiedziała dziennikarzom, jak jej córka omal nie pożegnała się z życiem z powodu fidget spinnera kupionego przez matkę. 10-letnia dziewczynka o imieniu Britton zdejmowała stres z jego pomocą po intensywnych zajęciach z pływania. Tego feralnego dnia jechała z treningów na tylnym siedzeniu samochodu swojej mamy. Kelly usłyszała stłumiony dławiący oddech i odwróciła się: jej córka nie mogła mówić, ale wskazywała palcem na gardło.

Na szczęście, kobieta zdążyła przywieźć dziecko do szpitala, gdzie detal z fidget spinnera wielkości małej monety wyciągnęli lekarze. Britton przejdzie długi okres rehabilitacji i na razie nie wiadomo, czy odzyska zdolność mówienia.

Obsesja na punkcie fidget spinnerów dotarła i do Cypru, gdzie mieszkanka miasta Limassol Haar António opublikowała na portalu społecznościowym post o tym, jak jej córka stała się inwalidą z powodu gier ze fidget spinnerem. Dziewczyna chciała nagrać wideo z różnymi sztuczkami, aby umieścić je w internecie. Ona położyła się na łóżko i zaczęła obracać fidget spinner, z którego wypadł detal i spadł jej prosto w usta. Instynktownie dziecko połknęło go i kawałek plastiku trafił do żołądka. On znajduje się w pobliżu dużych naczyń krwionośnych, dlatego wyjąć go się nie da. Lekarze obserwują stan dziewczyny codziennie: nie są pewni, że kiedyś będą mogli usunąć ciało obce.

Coraz częściej w internecie pojawiają się negatywne opinie na temat fidget spinnerów, które wywołują u dzieci ataki alergii i astmy. Naukowcy znaleźli temu wyjaśnienie: wszystkie fidget spinnery zawierają związki ołowiu, wywołują działanie toksyczne na organizm człowieka. Okazuje się, że ludzie sami chętnie kupują "wirówkę", która powoli, ale na pewno niszczy ich zdrowie.